براساس گزارش سازمان ملل اعلام شد؛
غیبت ۱۱۸ کشور در حکمرانی جهانی هوش مصنوعی
به گزارش آنی تل، هیئت مشورتی هوش مصنوعی سازمان ملل طی روزهای اخیر گزارش نهایی خود در مورد حکمرانی جهانی هوش مصنوعی را با عنوان حکمرانی هوش مصنوعی برای بشریت ارائه نمود.
به گزارش آنی تل به نقل از مهر؛ در دهه های اخیر، هوش مصنوعی (AI) به یکی از ابزارهای کلیدی تحول در خیلی از جنبه های زندگی بشر تبدیل گشته است. این فناوری نوظهور با قابلیت های خود توانسته است افق های جدیدی را در حوزه های علمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بگشاید. از بهبود سیستم های بهداشتی و درمانی گرفته تا افزایش کارآمدی در مدیریت منابع طبیعی، هوش مصنوعی نقش بی بدیلی در ایجاد نوآوری و توسعه پایدار ایفا می کند. با این وجود، همان گونه که این فناوری فرصت های بیشماری را برای بشریت به ارمغان می آورد، چالش ها و خطرات قابل توجهی هم به دنبال دارد. این مخاطرات می توانند به صورت مستقیم بر حقوق بشر، دموکراسی و حکمرانی تأثیرگذار باشند و باعث ایجاد شکاف های فناورانه و اجتماعی شوند؛ شکاف هایی که عدم توزیع عادلانه منافع این فناوری را به دنبال دارد. از همین روی، لزوم تدوین یک چارچوب حکمرانی جهانی برای هوش مصنوعی، واقعیتی اجتناب ناپذیر است. این چارچوب نه تنها باید به مدیریت خطرات ناشی از هوش مصنوعی بپردازد، بلکه باید تضمین کند که منافع این فناوری نوظهور بشکلی عادلانه و همه‌جانبه در سراسر دنیا توزیع شود. در این راستا، سازمان ملل متحد با عنایت به نقشی که بعنوان یک نهاد بین المللی فعال در زمینه هماهنگی میان کشورها و جوامع جهانی ایفا می کند، در تلاش است تا چارچوبی برای حکمرانی جهانی هوش مصنوعی عرضه نماید. سازمان ملل متحد برای پیش برد این هدف راهبردی، سال قبل یک هیئت مشورتی ۳۹ نفره جهت بررسی مسائل در ارتباط با حکمرانی بین المللی هوش مصنوعی تشکیل داد. این هیئت مشورتی طی روزهای اخیر گزارش نهایی خود در مورد حکمرانی جهانی هوش مصنوعی را به همراه سفارش هایی برای رسیدگی به خطرات در رابطه با این فناوری و شکاف های موجود در حکمرانی آن با عنوان «حکمرانی هوش مصنوعی برای بشریت» ارائه نمود. گزارش هیئت مشورتی هوش مصنوعی سازمان ملل به دنبال تحلیل وضع موجود حکمرانی هوش مصنوعی در سطح بین المللی، شناسایی شکاف های موجود و عرضه راهکارهایی برای تقویت همکاریهای جهانی است. این گزارش همینطور به بررسی فرصت ها و چالش های هوش مصنوعی می پردازد و با تاکید بر احتیاج به چارچوب های جهانی، بر اهمیت هماهنگی بین المللی و پیاده سازی مؤثر چارچوب ها تاکید می کند. خبرنگار مهر در این گزارش به مرور مفاد و پیشنهادات کلیدی سازمان ملل در زمینه حکمرانی هوش مصنوعی می پردازد. نیاز به حکمرانی جهانی هوش مصنوعی همان گونه که پیشتر ذکر شد، در دهه های اخیر، هوش مصنوعی بعنوان یک فناوری تحول ساز توانسته است در حوزه های مختلف علمی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی نقشی پررنگ ایفا کند. با این وجود، خصوصیت های منحصر به فرد این فناوری، همچون قدرت و سرعت آن در پردازش داده ها و تصمیم گیری های خودکار، لزوم تدوین چارچوب های جامع و منسجم حکمرانی جهانی را برجسته ساخته است. طبق گزارش «حکمرانی هوش مصنوعی برای بشریت»، علل مختلفی برای احتیاج به حکمرانی جهانی هوش مصنوعی مطرح گردیده است که در ادامه بعضی از این علل مورد بررسی قرار می گیرند. ۱. طبیعت فرامرزی و تاثیر جهانی هوش مصنوعی هوش مصنوعی به علت ساختار و کاربردهای چندمنظوره خود، فراتر از مرزهای ملی عمل می کند. به صورت کلی، داده ها و منابع مورد نیاز برای توسعه و آموزش سیستم های هوش مصنوعی از سراسر دنیا جمع آوری می شوند. همچنین، هوش مصنوعی بشکلی فزاینده بعنوان یک فناوری عمومی، در خیلی از کشورها و صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. این طبیعت جهانی سبب می شود که تصمیمات در رابطه با توسعه، استقرار و استفاده از این تکنولوژی، اثرات گسترده ای فراتر از مرزهای ملی داشته باشند. از همین روی و بر مبنای دیدگاه کارشناسان سازمان ملل، حکمرانی ملی و منطقه ای به تنهایی قادر به پاسخگویی تمام چالش های موجود نیست و به یک چارچوب حکمرانی جهانی نیاز است که به صورت جامع به این مورد بپردازد. ۲. تمرکز قدرت و ثروت در حوزه هوش مصنوعی سرعت پیشرفت هوش مصنوعی سبب شده است که مناطق خاصی از جهان، بخصوص برخی کشورها و شرکتهای بزرگ، کنترل بیشتری بر توسعه و استفاده از این تکنولوژی داشته باشند. متخصصان بر این عقیده اند که این تمرکز قدرت و ثروت می تواند سبب افزایش نابرابری ها و شکاف های دیجیتال شود. بر مبنای متن گزارش، اگر حکمرانی مناسبی بر هوش مصنوعی وجود نداشته باشد، تنها تعداد کمی از کشورها، شرکت ها و افراد از منافع آن بهره مند می شوند و سایرین از این تکنولوژی بی بهره می مانند. از همین روی، احتیاج به حکمرانی جهانی احساس می شود تا از تقسیم عادلانه منافع هوش مصنوعی اطمینان حاصل شود و از تبدیل شدن آن به ابزاری برای افزایش نابرابری ممانعت به عمل آید. ۳. فقدان کنترل و پیشبینی پذیری کامل بر خروجی های هوش مصنوعی یکی از خصوصیت های بارز هوش مصنوعی، عدم امکان درک و پیشبینی همه خروجی های آن به شکل دقیق است. پیچیدگی و خودکار بودن بعضی از سیستم های هوش مصنوعی، سبب می شود که حتی توسعه دهندگان آن هم قادر به کنترل کامل و پیشبینی آینده این سیستم ها نباشند. کارشناسان اعتقاد دارند که این وضعیت خطرات زیادی به همراه دارد، بخصوص در حالی که هوش مصنوعی در حوزه های حساس مانند سلامت عمومی، امنیت ملی یا سیستم های مالی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، چارچوب حکمرانی جهانی باید تضمین کند که توسعه و استفاده از سیستم های هوش مصنوعی تحت نظارت و کنترل دقیق هستند و مسئولیت پذیری در این عرصه به شکل شفاف تعیین گشته است. ۴. نتایج ژئوپلیتیکی و ژئواقتصادی هوش مصنوعی نه تنها بر جنبه های فناورانه و اقتصادی زندگی ما تأثیرگذار است، بلکه نتایج ژئوپلیتیکی و ژئواقتصادی گسترده ای هم به همراه دارد. توسعه این فناوری قدرت و ثروت را به شکل جهانی متمرکز کرده و سبب تغییر موازنه های قدرت بین المللی شده است. با توجه به بروز این پدیده، برای پیشگیری از تشدید رقابت های فناورانه و ایجاد نوعی «مسابقه تسلیحاتی هوش مصنوعی»، تدوین چارچوب حکمرانی جهانی ضروری به نظر می آید. این چارچوب باید اطمینان حاصل کند که هوش مصنوعی بعنوان ابزاری برای ثبات و همکاری بین المللی به کار گرفته می شود و عاملی برای تشدید رقابت های اقتصادی و سیاسی نیست. ۵. خطرات ناشی از ریسک های هوش مصنوعی همان گونه که در گزارش «حکمرانی هوش مصنوعی برای بشریت» مطرح گردیده است، فناوری هوش مصنوعی به همراه فرصت هایش، ریسک ها و خطرات قابل توجهی هم به همراه دارد. همچون این خطرات میتوان به مسائل در ارتباط با بی طرفی و تعصبات الگوریتمی، نظارت گسترده، استفاده نادرست از داده ها، تشدید نابرابری ها و خطرات ناشی از تسلیحات خودکار اشاره نمود. در این راستا و با عنایت به وجود تهدیدات مذکور، ضروری است سیستم حکمرانی جهانی به شکل جامع به مدیریت این چالش ها بپردازد و چارچوب هایی برای تضمین استفاده ایمن، شفاف و عادلانه از هوش مصنوعی تدوین کند. با مرور ۵ محور مطرح شده، میتوان نتیجه گرفت که هوش مصنوعی بعنوان یک فناوری پرکاربرد و جهانی، مستلزم یک رویکرد حکمرانی جامع و فراگیر است. کارشناسان بر این عقیده اند که حکمرانی ملی یا منطقه ای به تنهایی نمی تواند پاسخگوی چالش های این فناوری باشد و تنها از راه همکاریهای بین المللی و تدوین چارچوب های حکمرانی جهانی میتوان اطمینان حاصل کرد که هوش مصنوعی بشکلی مسئولانه و به نفع همه مردم جهان توسعه یابد. شکاف های حکمرانی جهانی هوش مصنوعی در حالیکه هوش مصنوعی به سرعت درحال تحول است و کاربردهای آن در زندگی روزمره انسان ها هر روز بیشتر از پیش افزایش خواهد یافت، حکمرانی مؤثر بر این فناوری همچنان با چالش های گوناگونی روبه رو است. طبق گزارش «حکمرانی هوش مصنوعی برای بشریت»، چندین شکاف و کاستی در حکمرانی جهانی هوش مصنوعی وجود دارد که سبب می شود این فناوری به شکل کامل و عادلانه تحت مدیریت قرار نگیرد. این شکاف ها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند: ۱. شکاف نمایندگی یکی از بزرگ ترین مشکلات در حکمرانی جهانی هوش مصنوعی، عدم مشارکت و نمایندگی کافی از جانب همه کشورها و مناطق جهان است. خیلی از کشورهای درحال توسعه و مناطق کم درآمد، بخصوص در جنوب جهانی، از گفتگوهای بین المللی و تصمیم گیری های در رابطه با حکمرانی هوش مصنوعی کنار گذاشته شده اند. نمودارهای عرضه شده در گزارش مذکور نشان می دهند که تعداد کمی از کشورها، بخصوص کشورهای صنعتی و پیشرفته، در همه ابتکارات و معاهدات بین المللی در ارتباط با حکمرانی هوش مصنوعی مشارکت دارند. در مقابل، بخش بزرگی از جهان، شامل ۱۱۸ کشور هیچ نماینده ای در این گفتگوها ندارند. کارشناسان معتقدند که این وضعیت نه تنها سبب نابرابری در تصمیم گیری ها می شود، بلکه باعث نادیده گرفته شدن صدای کشورهای درحال توسعه و نیازهای خاص آنها در مباحث حکمرانی هوش مصنوعی هم می گردد. ۲. شکاف هماهنگی بر مبنای دیدگاه مطرح شده از جانب هیئت مشورتی هوش مصنوعی سازمان ملل متحد، علاوه بر مشکل نمایندگی، فقدان هماهنگی میان نهادهای بین المللی و مناطق مختلف جهان هم سبب می شود که نگاهی یکپارچه و هماهنگ برای حکمرانی هوش مصنوعی شکل نگیرد. هم اکنون، صدها چارچوب، مجموعه اصول و راهنما توسط دولت ها، شرکت ها، کنسرسیوم ها و سازمان های بین المللی در رابطه با حکمرانی این فناوری تدوین شده است، اما هیچ یک از این چارچوب ها به تنهایی نمی تواند همه مسائل و چالش های جهان را پوشش دهد و در نتیجه، حکمرانی جهانی همچنان تکه تکه و ناهمگون باقی مانده است. این شکاف ها در هماهنگی سبب شده است که کشورها و سازمان ها نتوانند به صورت مؤثر با یکدیگر همکاری کنند و اقدامات هماهنگ برای پیشگیری از بروز رقابت های تکنولوژیک، ایجاد استانداردهای مشترک یا مقابله با تهدیدات جهانی در رابطه با هوش مصنوعی صورت نگیرند. ۳. شکاف اجرایی محققان مدعی هستند که حکمرانی هوش مصنوعی نه تنها به تصمیم گیری های درست و چارچوب های قوی نیاز دارد، بلکه باید از مرحله تدوین اصول و قوانین فراتر رفته و به مرحله پیاده سازی و اجرا هم برسد. این در شرایطی است که در خیلی از موارد، چارچوب ها و توافقات بین المللی به علت فقدان مکانیسم های اجرایی قوی و تعهدات اجبار آور، در عمل ناکارآمد باقی می مانند. طبق گزارش سازمان ملل، برای افزایش تأثیرگذاری حکمرانی جهانی هوش مصنوعی، ضروری است که کشورها و سازمان های بین المللی به شکل واقعی و ملموس اقداماتی را برای توسعه ظرفیتهای محلی، ارتقا دانش فنی و پشتیبانی از کسب وکارهای کوچک و متوسط انجام دهند. همچنین، ایجاد سازوکارهایی برای پاسخگویی و شفافیت در استفاده از سیستم های هوش مصنوعی و اجرای اصول حکمرانی برای تحقق اهداف تعیین شده در این راستا، بسیار ضروری و حیاتی می باشد. بی گمان نبود نمایندگی جهانی، شکاف هماهنگی و چالش اجرای مؤثر سیاست های اتخاذ شده ذیل حکمرانی هوش مصنوعی، نتایج جدی برای جامعه جهانی به دنبال دارد. همچون این پیامدها میتوان به ایجاد رقابت های ناسالم بین کشورها، گسترش نابرابری ها در دسترسی به تکنولوژی های جدید و افزایش خطرات امنیتی و اقتصادی اشاره نمود. تداوم این وضعیت همچنین، می تواند منجر به شکل گیری «مسابقه تسلیحاتی هوش مصنوعی» میان کشورهای برتر این حوزه شود؛ رقابتی که در آن کشورها به جای همکاری و هماهنگی، تلاش می کنند سریع تر از دیگران به فناوری های پیشرفته دست یابند. متخصصان سازمان ملل در متن این گزارش ادعا می کنند که تقویت جامع و فراگیر حکمرانی هوش مصنوعی برای پر کردن این شکاف ها، ضروریست و همه کشورها و بازیگران جهانی باید در تصمیم گیری های در ارتباط با آینده این فناوری مشارکت داشته باشند. از همین روی، هماهنگی میان نهادهای بین المللی و پیاده سازی مؤثر اصول حکمرانی، باید بعنوان اولویت های اصلی در دستور کار حکمرانی جهانی هوش مصنوعی قرار گیرد تا از تبدیل این فناوری به عاملی برای تشدید نابرابری ها و تهدیدات امنیتی جلوگیری شود. تقویت همکاری جهانی با توجه به نکات ذکر شده، میتوان نتیجه گرفت که تقویت همکاری جهانی برای حکمرانی هوش مصنوعی امری ضروری به حساب می آید. چونکه این فناوری مرزهای ملی را پشت سر گذاشته و به یک پدیده جهانی تبدیل گشته است. طبق گزارش «حکمرانی هوش مصنوعی برای بشریت» نخستین گام در این راه، ایجاد درک مشترک میان دولت ها و سازمان ها از فرصت ها و خطرات هوش مصنوعی است. در این راستا، پیشنهاد ایجاد کمیته ی علمی بین المللی برای هوش مصنوعی مطرح شده تا دانش علمی بی طرفانه ای عرضه نماید و بعنوان مرجعی برای تمامی ذی نفعان این حوزه عمل کند. این کمیته می تواند به توسعه هماهنگی های بین المللی کمک نماید و تفاهم جهانی را در مورد این فناوری افزایش دهد. این گزارش همینطور تاکید دارد که برای تقویت زمینه های مشترک، احتیاج به گفت وگوهای سیاستی بین دولت ها و دیگر ذی نفعان وجود دارد تا استانداردهای جهانی و هماهنگی های قانونی در زمینه هوش مصنوعی به تدریج شکل بگیرند. این گفت وگوها می توانند به همرسانی بهترین روش ها و تجربیات میان ذی نفعان کمک نموده و از ایجاد اختلافات بین المللی جلوگیری نمایند. همچنین، ایجاد استانداردهای مشترک در حوزه های کلیدی مانند ایمنی و حقوق بشر، از راه این همکاری ها امکانپذیر خواهند بود. این گزارش به مساله ضرورت بهره برداری از منافع مشترک هوش مصنوعی هم اشاره دارد و برای تحقق این هدف، پیشنهاد ایجاد شبکه توسعه ظرفیت ها و صندوق جهانی هوش مصنوعی را مطرح می کند. بر مبنای متن گزارش، تأسیس نهادهای پیشنهادی می تواند به کشورها و مناطقی فاقد دسترسی کافی به منابع محاسباتی و مالی کمک کنند تا در نهایت شکاف های فناوری هوش مصنوعی کاهش پیدا کند. هیئت مشورتی همچنین، پیشنهاد ایجاد دفتر هوش مصنوعی در سازمان ملل را هم مطرح می کند تا نقش هماهنگ کننده میان تمامی نهادهای جهانی را ایفا کرده و به یکپارچگی و تسریع در اجرای ابتکارات حکمرانی هوش مصنوعی کمک کند. اقدامات پیشنهادی کارشناسان سازمان ملل متحد در متن گزارش مذکور همینطور به عرضه راهکار ها و برخی اقدامات پیشنهادی می پردازند. گزارش «حکمرانی هوش مصنوعی برای بشریت» برای مقابله با تهدیدات موجود و به کارگیری هوش مصنوعی به شکل مسئولانه، چندین اقدام پیشنهادی را عرضه می دهد. اولین اقدام، ایجاد چارچوب های شفافیت و پاسخگویی است. توسعه دهندگان و کاربران هوش مصنوعی باید در برابر استقرار و به کارگیری این فناوری مسئولیت پذیر باشند. همینطور سیستم های توسعه یافته باید شفافیت لازم را داشته باشند تا امکان بررسی و ارزیابی تصمیمات هوش مصنوعی توسط نهادهای نظارتی فراهم گردد. علاوه بر این، ایجاد استانداردهای جهانی برای توسعه و استفاده از هوش مصنوعی سازگار با اصول اخلاقی و حقوق بشر هم از دیگر پیشنهادات کلیدی مطرح شده رد این گزارش به حساب می آید. یکی دیگر از پیشنهادات مهم مطرح در گزارش، توسعه نهادهای بین المللی برای نظارت بر استفاده از هوش مصنوعی و تنظیم مقررات در سطح جهانی است. این نهادها می توانند چارچوب های قانونی مشترک و استانداردهای جهانی جهت استفاده از هوش مصنوعی ایجاد کنند و از بروز رقابت های ناسالم فناورانه جلوگیری نمایند. همچنین، ایجاد شبکه های آموزشی و فراهم کردن دسترسی برابر به منابع داده و توان محاسباتی برای کشورهای درحال توسعه هم در زمره پیشنهادات گزارش هیئت مشورتی سازمان ملل است که می تواند به کاهش شکاف های دیجیتالی و پیشگیری از تمرکز بیش از اندازه قدرت در دست چند کشور یا شرکت خاص منجر شود. تدوین مقررات بین المللی برای منع استفاده از هوش مصنوعی در تسلیحات خودکار و حوزه های نظامی هم یکی دیگر از پیشنهادات کلیدی گزارش مذکور است. به عقیده کارشناسان، این قوانین باید تضمین کنند که تصمیمات حیاتی مانند حملات نظامی به شکل کامل تحت نظارت انسانی قرار گیرند و از هرگونه استفاده غیراخلاقی از این تکنولوژی ممانعت به عمل آید. علاوه بر این، مکانیسم های بین المللی برای مقابله با سوءاستفاده از داده ها و محافظت از حریم خصوصی هم باید تدوین شوند تا از نقض حقوق افراد و جوامع جلوگیری شود.
منبع: anitel.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان آنی تل در مورد این مطلب